بالانس لاستیک چیست؟

اگر تا به حال به مکانیکی ها و یا تعمیرات خودرو رفته باشید، اصطلاح بالانس خودرو را شنیده اید. بالانس لاستیک در واقع همان بالانس جرخ های خودرو است. بالانس در واژه به معنای تعادل است. هدف از بالانس، رفع ناهمگونی موضعی لاستیک و رینگ های خودرو است. برای جواب سوال بالانس لاستیک چیست؟ در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

بالانس لاستیک چیست؟

برای بسیاری از افراد که در زمینه های ورزشی همانند یوگا فعالیت دارند؛ واژه تعادل یا تراز آشنا است. کلمه تعادل تنها در زمینه یوگا کاربرد نداشته و رانندگان نیز بیشتر اوقات با این واژه سر و کار دارند. کنترل فشار وارده بر روی چرخ های خودرو به منظور ارزیابی تعادل خودرو، امری است که همواره رانندگان توجه ویژه ای به آن دارند. بالانس لاستیک علاوه بر ایجاد تعادل چرخ های خودرو، سبب تراز زاویه ای لاستیک ها شده و چرخ های خودرو در تمامی زوایا موقعیت قرار گیری صحیحی با سطح جاده دارند.

ضرورت بالانس لاستیک

بالانس لاستیک و رینگ های خودرو در نگاه اول ضرورتی نداشته و بسیاری از رانندگان با بی اعتنایی کامل از این مسئله مهم گذر می کنند. اگ شما نیز جزء افرادی هستید که بالانس بودن لاستیک های خودرویتان مهم نیست؛ بهتر است فواید آن را بررسی کرده و این مسئله را مهم تلقی کنید. عملکرد صحیح چرخ های خودرو رابطه مستقیمی با توزیع یکسان مجموع وزن خودرو بر روی لاستیک های خودرو دارد. توزیع وزن خودرو حول محور افقی و عمودی لاستیک ها، جهت نگه داری بهینه خودرو الزامی است. توجه داشته باشید که تراز کردن لاستیک تفاوت بسیاری با بالانس داشته و گاها افراد این دو مورد را اشتباه می گیرند. تراز کردن چرخ ها به مجموعه ای از کارها گفته شده که زاویه قرار گیری چرخ های خودرو با سطح کنترل شده و کاملا موازی یکدیگر و عمود بر سطح قرار می گیرد. اما در بالانس لاستیک، وزن خودرو به صورت یکنواخت بر روی کل سطح توزیع می شود.

انواع بالانس چرخ

بالانس لاستیک چیست؟ آیا بالانس لاستیک همان بالانس چرخ است؟

 یکی از مهارت هایی بوده که به تنهایی و در خانه امکان انجام آن نمی باشد. بالانس چرخ بایستی توسط یک تعمیرکار ماهر و دستگاه مخصوص بالانس در تعمیرگاه انجام شود. به طور کلی بالانس چرخ به دو شیوه زیر انجام می شود:

بالانس جرخ استاتیکی (ایستا)

تعمیرکار برا بالانس استاتیکی ابتدا چرخ های خودرو را جدا کرده و بر روی دستگاه قرار می دهد. محور قابل چرخش افقی دستگاه کمک شایانی به بالانس لاستیک کرده به این صورت که در این شیوه، چرخ خودرو بر روی یک محور افقی قابل گردش نصب می شود. در صورت عدم توازن دو طرف نقطه تعادل، یک وزنه بالانس در سمت بالا قرار گرفته و پس از تعبیه وزنه بالانس، ناهمگونی دو طرف از بین می رود.

بالانس چرخ دینامیکی (پویا)

بالانس چرخ دینامیکی کمی پیچیده تر بالانس استاتیکی بوده و امری تخصصی محسوب می شود. در این روش، علاوه بر تشخیص نواحی ناهمگون چرخ خودرو، عدم توازن چرخ نسبت به صفحه عمودی نیز مشخص و برطرف می شود. دقت بالانس چرخ دینامیکی  از سایر شیوه ها بالاتر بوده و از سطح کیفی بیشتری برخوردار است.

بالانس درجا لاستیک چیست؟

بالانس درجا، بالانس کامپیوتری و یا روکار، نوعی بالانس دیجیتالی لاستیک ها بوده که بدون نیاز به باز کردن چرخ های خودرو انجام می شود. در این روش، ابتدا دستگاه بالانس چرخ درجا روشن شده و سپس جک ماشین در کنار چرخ جلو قرار می گیرد. بعد از روشن کردن ماشین و گاز دادن آن، سرعت باید تا 90 کیلومتر بر ساعت رسیده و سپس با استفاده از دستگاه، محل نصب وزنه سربی بالانس بر روی رینگ مشخص می شود. دقت بالانس لاستیک خودرو در روش روکار بیشتر از سایر شیوه ها بوده و کاربری آسانی دارد. برخلاف تصور رایج تعمیرکاران به انجام بالانس درجا، بهتر است در صورت اطمینان از سلامت جلوبندی کامل خودرو خود از این شیوه برای بالانس لاستیک خودرو خود استفاده کنید. عدم جداسازی چرخ خودرو در این شیوه، سبب شده تا مشکلات احتمالی سیستم تعلیق و فرمان به چشم نیامده و تعمیرکار از آن ها غافل شوند. تکرار پذیری بالانس چرخ ها ممکن است سبب اشتباه شده و دستگاه به درستی بالانس را نمایش ندهد.

علائم بالانس نبودن چرخ ها

از مهم ترین علائم بالانس نبودن چرخ ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

لرزش فرمان

لرزش فرمان بدلیل بالانس نبودن چرخ ها در سرعت های پایین احساس نمی شود. سبک رانندگی، وزن خودرو و شدت بالانس نبودن چرخ ها در میزان لرزش فرمان خودرو موثر است. لرزش در فرمان به عدم بالانس چرخ های جلو و لرزش در کف صندلی ها مربوط به عدم بالانس چرخ های عقب است.

خرابی زودرس قطعات خودرو

در صورت عدم بالانس خودرو، تمامی ضربات وارده به خودرو به چرخ ها وسیستم تعلیق و پیکر بندی خودرو وارد شده که پیامدی جز خرابی زود رس قطعات فنی خودرو به دنبال نخواهد داشت. کاهش طول عمر مفید قطعات داخلی خودرو در اثر بالانس نبودن چرخ ها، یکی از مهم ترین پیامدهای آن می باشد.

افزایش مصرف سوخت خودرو

در گذشته بدلیل ازدیاد سوخت و قیمت پایین آن، توجهی به سوخت مصرفی خودرو نمی شد. اما امروزه بدلیل کمبود ذخایر سوختی و آلودگی بیش از حد محیط زیست، مصرف سوخت به عنوان یکی از مهم ترین عوامل زیست محیطی در نظر گرفته می شود. بالانس نبودن چرخ های خودرو، بازدهی سوخت خودرو را کاهش و مصرف سوخت را افزایش خواهد داد. به دنبال افزایش سوخت خودرو، آلودگی هوا افزایش یافته و موجب تولید بیشتر گاز دی اکسید کربن در هوا می شود. افزایش مصرف سوخت بدلیل عدم بالانس لاستیک های خودرو گاها تا 10 الی 15 درصد افزایش نیز می رسد.

لغزندگی خودرو

بالانس نبودن چرخ های خودرو سبب سر خوردن و عدم اصطکاک مناسب میان تایرها و سطح آسفالت می شود. اگر خودرو شما در مسیرهای لغزنده دچار سرخوردگی شده و یا تعادل کافی برای کنترل ندارد، بایستی به بالانس چرخ های خود دقت کنید.

ساییده شدن لاستیک ها

توزیع نامتقارن وزن خودرو بر روی چرخ ها، سبب توزیع ناهمسان فشار وارده بر روی لاستیک های خودرو شده که فرسودگی زود رس لاستیک ها را به دنبال خواهد داشت.

کاهش پایداری خودرو به خصوص در هنگام ترمز گیری

کاهش نیروی ایستایی ترمز بدلیل بالانس نبودن چرخ های خودرو بوده که اصطکاک لاستیک ها با سطح جاده را کاهش داده و موجب کاهش پایداری خودرو در شرایط محیطی مختلف می شود. لاستیک ها در صورت نامتعادل بودن و عدم بالانس مناسب، شتاب گیری و ترمز گیری را کاهش داده و نیروی بیشتری برای توقف خودرو صرف می شود. باید توجه داشته باشید که مانور پذیری خودرو نیز با عدم بالانس لاستیک ها کاهش می یابد.

آیا لاستیک نو نیاز به بالانس دارد؟

در ادامه مقاله بالانس لاستیک چیست؟ به این موضوع رسیدیم که آیا بالانس لاستیک نو اهمیتی دارد؟ در هر زمانی که لاستیک بر روی خودرو نصب شود، بایستی انجام شود. در صورتی که لاستیک نو خریداری کنید، بهتر است با توجه به وزن خودرو و شرایط محیطی پس از جایگذاری لاستیک ها، بالانس جهت اطمینان از پیامدهای بعدی انجام شود. بالانس لاستیک پس از تعمیر شدن لاستیک ها نیز الزامی بوده و پس از هر مرحله تعویض لاستیک و یا کارکرد معین باید انجام شود.

فواید بالانس چرخ

چرخ خودرو در دو صورت بالانس خود را از دست داده و تعادل وزنی آن دچار مشکل می شود. به طور کلی چرخ های خودرو در اثر استهلاک غیر یکنواخت و یا عبور از روی دست اندازهای بزرگ و برخورد لاستیک با حاشیه جدول ها، دچار عدم تعادل شده و نیازمند بالانس می باشد. در کنار تمام معایبی که با بالانس نبودن لاستیک ها برای خودرو به وجود می آید، بایستی مزایا و فواید بالانس لاستیک ها را بدانید تا اهمیت این موضوع برای شما شکل ویژه ای به خود بگیرد.

- افزایش طول عمر لاستیک و رینگ ها

یکی از مهم ترین فواید بالانس لاستیک، افزایش طول عمر لاستیک ها و کاهش فرسایش آن ها است.

- بهبود عملکرد سیستم فرمان

- افزایش طول عمر مفید قطعات داخلی خودرو

- کاهش نیروی وارده بر خودرو

- بهبودی سیستم ترمز گیری

- کنترل بهتر خودرو در جاده های لغزنده و پیچ ها

- عدم لرزش خودرو

- بهبود پولوس و سایر اتصالات خودرو

- سالم ماندن کمک فنرهای خودرو

- بهبودی وضعیت اتاقک خودرو

بهترین زمان بالانس لاستیک

خودروهای امروزی از لحاظ وزن، سبک تر از خودروهای قدیمی بوده و در صورت بالانس نبودن لاستیک ها، خیلی زود پیامد و علائم خود را نشان می دهند. در گذشته بدلیل وزن زیاد خودروها، لرزش و عدم تعادل خودرو کمتر به چشم آمده و پس از ساییده شدن کامل لاستیک ها، راننده متوجه زمان بالانس لاستیک شده اما، امروزه راننده پس از یک لرزش و یا عدم فرمان پذیری متوجه بالانس نبودن لاستیک های خودرو خود می شود. به طور کلی زمان خاصی برای بالانس لاستیک در نظر گرفته نمی شود و این نکته تحت تاثیر عوامل محیطی و نوع لاستیک مشخص می شود. معمولا هر 6 ماه یک بار و یا هر 9000 کیلومتر کارکرد، لاستیک خودرو نیازمند بالانس لاستیک است. بالانس لاستیک در مواقع زیر باید قبل از کارکرد معین انجام شود:

- خریداری لاستیک و یا رینگ جدید

- جا به جایی لاستیک ها بدلیل کاهش ارتعاش و فرسایش لاستیک ها

- تعمیر لاستیک

- پنچر گیری لاستیک

- افتادن خودرو در چاله های عمیق

نکات مهم در بالانس لاستیک

در هنگام تعویض و بالانس بایستی نکات مهم را مدنظر قرار داده و رعایت کنید. به نظر شما نکات مهم در بالانس چیست؟

- بالانس چرخ های رادیال تنها به شیوه بالانس درجا انجام شده و سایر شیوه های دینامیکی و یا استاتیکی کاربردی ندارد.

- وسایل نقلیه پر مصرف همانند تاکسی، بالانس لاستیک هر سه ماه یک بار انجام شده و بازدید دائمی راننده جهت جلوگیری از فرسایش لاستیک ها الزامی است.

- لرزش فرمان در زمان ترمز گیری به بالانس نبودن لاستیک ارتباطی نداشته و نشانه تاب برداشتن دیسک خودرو است.

- جهت اطمینان از بالانس بودن چرخ های جلو بهتر است دو چرخ جلو را با جک بالا برده و با دنده پنج، گاز دهید. ارزیابی بالانس چرخ های عقب با شیوه روکار انجام شده و یا جا به جایی چرخ های عقب و جلو و تکرار مرحله قبل.

- تاب کله یا همان پف کردن عاج لاستیک فرسوده، یکی از نشانه های مهم بالانس نبودن لاستیک است.

- پارک کردن طولانی مدت خودرو به خصوص اگر لاستیک های آن کم باد باشد؛ سبب عدم بالانس لاستیک و خارج شدن حالت کلی آن از دایره ای شکل به بیضی شکل می شود.

- رینگ های تعمیری یکی از دلایل اصلی عدم بالانس لاستیک خودرو است.

آیا بالانس لاستیک تنها در چرخ های جلو اهمیت دارد؟

عدم بالانس چرخ ها در محور جلو وعقب، پیامدهایی داشته که در قسمت قبل به بررسی آن ها پرداختیم. برخی از تعمیرکاران بر این باور بوده که بالانس نبودن چرخ های جلو پیامدها را به دنبال داشته و عدم بالانس چرخ های عقب، پیامدی را برای خودرو و راننده به همراه نخواهد داشت. اما این باور تا چه اندازه صحیح است؟ آیا شما نیز بر این باور هستید؟

اگر لاستیک های جلو بالانس نباشند، نیروی نامتوازن بر روی چرخ های جلو وارد شده و به سیستم تعلیق، فرمان و جلوبندی خودرو آسیب وارد می شود. اگر لاستیک های محور عقب بالانس نباشند؛ فشار نامتوازن بر روی محور تعلیق، اتصالات و فنر بندی وارد شده و تنها سیستم فرمان مصون می ماند. بنابراین می توان با قطعیت اظهار داشت که بالانس چرخ در هر دو محور عقب و جلو خودرو اهمیت بالائی داشته و تمامی پیامدها از جمله لرزش فرمان، ساییدگی لاستیک و ... به مرور زمان قابل مشاده می باشد.

قیمت بالانس چرخ

در خرید و نصب و بالانس چرخ ها بایستی به هزینه استاندارد هر یک از خدمات دقت داشته و به مراکز معتبر مراجعه کنید. تعرفه بالانس لاستیک به نوع خودرو، سایز لاستیک و تجربه و مهارت تکنسین بستگی دارد.

جمع بندی

لاستیک خودرو نیز همانند سایر قطعات مهم خودرو، نیازمند نگهداری صحیح و کنترل متناوب است. حال که با جواب سوال بالانس لاستیک چیست؟ به اهمیت این قطعه جزئی پی بردید بهتر است بدانید؛ اگر بالانس چرخ به صورت دوره ای کنترل نشود، از محور حرکتی خود خارج شده و از عمر مفید قطعات داخلی کاسته می شود. کشیدگی فرمان یا عدم فرمان پذیری از مهم ترین نشانه های عدم بالانس لاستیک خودرو است. ارتعاشات وابسته به سرعت لاستیک و سیستم تعلیق، سبب افزایش ساییدگی لاستیک های خودرو و در موارد حادتر پف عاج لاستیک را به دنبال خواهد داشت. اگر راننده تاکسی هستید و یا خودرو شخصی دارید؛ پیشنهاد می شود به صورت دوره ای برای تنظیم لاستیک و بالانس به تعمیرگاه های مجاز مراجعه کرده و از عواقب نامطلوب آن جلوگیری کنید.